“Nee, hij hoefde geen grappa en ook geen wijn. Hij was astemio, geheelonthouder, beweerde hij. We keken Torti verbaasd aan. Geheelonthouder, in deze streek? Dan moet je wel erg sterk in je schoenen staan! Later betrapte ik hem echter met een winkelwagen bij de Cantina Sociale, de wijncoöperatie waar de lokale drinkebroers hun snel slinkende wijnvoorraad graag aanvullen voor tweeënhalve euro de fles. Wat deed hij daar? Een fles grappa kopen voor zijn dochter, was zijn excuus. Eén fles, met een winkelwagen? Later bleek hij precies te weten welke wijn bij welk gerecht hoorde en welke wijngaard goede wijn opleverde en welke niet. Maar dat laatste kwam misschien ook voort uit zijn eigenwijze aard, die we nog uitgebreid zouden leren kennen. Torti wist gewoon altijd alles beter.”

“Ook in Italië moet je wel eens in een openbare gelegenheid (bar, restaurant, theater, universiteit) naar het toilet. Dat kan voor de begin-nende toiletbezoeker nog een heel avontuur zijn, terwijl ook de gevorderde wc-ganger nog regelmatig op hindernissen stuit. Om te beginnen moet je het toilet zien te vinden. Als de segnalazione, de richtingaanduiding, te wensen over laat (en dat gebeurt vaak), sta je voor het probleem hoe je het personeel of andere aanwezigen decent om de kortste weg naar de kleine kamer kunt vragen. “Kunt u mij vertellen waar het toilet is?” Hoe zeg je dat in het Italiaans zonder een flater te slaan? Met het begrip ‘wc’ kom je hier nergens, als je al zou weten hoe je dit in het Italiaans moet uitspreken (“doppio vi tsji”). Met de (nood)kreet “Toilette?” heb je al gauw meer succes, al komt het uitstoten van zo’n enkel woord niet echt beleefd over. In het Italiaans noemt men het toilet il bagno, waarmee Nederlanders in Italië vaak abusievelijk de badkamer proberen aan te duiden.”

“De heren gingen aan de slag, wat een bijzonder schouwspel opleverde. De langere van de twee zag er wat morsig uit met zijn ongeschoren kin, het onverzorgde haar en zijn sjofele kleding. Tussen zijn lippen hing slordig een zelfgedraaide sigaret waarvan zo af en toe wat as op onze mooie tegelvloer dwarrelde, zonder dat deze man er zich iets van aantrok. Maar hij keek je wel met vriendelijke twinkeloogjes aan. Terwijl ze aan het werk waren, mompelden de twee voornamelijk tegen elkaar, in een voor ons niet te verstaan koeterwaals. Was dit een soort geheimtaal die ze gedurende hun jarenlange samenwerking ontwikkeld hadden? Ze leken in ieder geval perfect op elkaar ingespeeld. De een trok aan wat draadjes, terwijl de ander iets verderop bij een elektriciteitsdoos keek wat het effect was. Mompel-de-mompel, verbaasde blik bij de een, vragende frons bij de ander. Ze probeerden weer wat anders. En zo ging het een tijdje door. Het was niet te vermijden: de gelijkenis met het wereldberoemde klusduo Buurman & Buurman drong zich onmiskenbaar op. Wij lachten heimelijk terwijl we de verrichtingen van onze technici di fiducia van een afstandje observeerden.”

Hollandse taferelen

“Al pratend liepen we langzaam langs het stroompje verder het bos in, af en toe wachtend op Lilla, de hond, die onafgebroken met haar neus aan het snuffelen en snuiven was. Af en toe begon ze te graven en dan begon Alfonso’s commando’s te roepen. Als hij aan het gedrag van Lilla meende te zien dat ze iets gevonden had, rende Alfonso er zo snel mogelijk op af, dwars door struiken en over takken heen, om te voorkomen dat Lilla de eventuele truffel ondanks zijn commando’s op zou eten. Na een uur lopen vond Lilla een minuscuul klein, wit truffeltje. Meer modder dan truffel eigenlijk. Op een gegeven moment hoorde Alfonso dat ons een andere truffeljager tegemoet kwam. „Let op,” fluisterde hij, „ik ga hem voor de gek houden. Als hij vraagt of we iets gevonden hebben, zeg ik dat we deze truffel gevonden hebben.””